Schilderij van Alexander en Hephaistion, Alexanders mannelijke geliefde

Alexander de Grote en Hephaistion – oftewel: Achilles en Patroklos

Hi mortals, Ancient queers hier! Vandaag alweer het derde verhaal! Dit keer over een persoon die iedereen wel kent: Alexander de Grote. Je weet wel, die legendarische veldheer, die vocht tegen de Perzen en een heel groot rijk veroverde? Maar wist je ook af van zijn avonturen buiten het slagveld (wink wink)? 

Wie was Alexander de Grote?

Voordat ik begin, eerst even een introductie voor degenen die Alexander niet kennen.

Alexander de Grote was de zoon van Philippus II, de koning van Macedonië. Technisch gezien waren de Macedoniërs een Grieks volk, maar ze werden niet echt als Grieken gezien; ze vielen buiten de boot door bijvoorbeeld andere culturele gebruiken. Daarom noemen we ze vaak Grieks-Macedonisch of simpelweg Macedonisch.

Philippus II had de ambitie om de Grieken – op dat moment verdeeld in allemaal kleine stadstaatjes – onder te brengen in één rijk. Dit lukte, maar voordat hij het Perzische Rijk kon veroveren (zijn uiteindelijke doel) werd hij vermoord. Alexander de Grote trad in zijn vaders voetsporen en met een verenigd Griekenland begon hij aan een serie legendarische veldslagen tegen het Perzische Rijk, die hem de bijnaam ‘de Grote’ opleverde. Hij versloeg de beroemde Perzische koning Darius III en nam een gebied in van het huidige Griekenland tot aan India. 

Het rijk dat hij stichtte noemen we het Hellenistische Rijk. In het Hellenistische Rijk zorgde Alexander voor een soort eenheid. Hij nam bijvoorbeeld Perzische gebruiken over, verspreidde de Griekse cultuur en stimuleerde huwelijken tussen zijn soldaten en lokale vrouwen. Zo ontstond een Grieks-Perzische bevolking, vooral onder de elite.

Ook stichtte hij nieuwe steden – de bekendste is natuurlijk Alexandrië: een stad aan de kust van Egypte.

Alexander de Grote stierf al op 32-jarige leeftijd. Na zijn dood werd er door zijn generaals onderling gevochten om de heerschappij van zijn rijk: de zogenaamde diadochenoorlog. Hierdoor viel het rijk uiteen in verschillende staten.

Alexander en Hephaistion

En dan nu the exciting part: waarom hebben we het eigenlijk over Alexander de Grote?

Al sinds jongs af aan had Alexander een beste vriend: Hephaistion. Ze hadden elkaar waarschijnlijk ontmoet in Mieza, waar Alexander gedurende zijn jeugd onderwijs kreeg van Aristoteles – ja, díe Aristoteles. Hephaistions exacte geboortedatum is niet bekend, maar hij was ongeveer even oud als Alexander. 

Hephaistion stond Alexander altijd en overal bij, bijvoorbeeld tijdens zijn militaire campagnes tegen de Perzen, waar Hephaistion diende als een van zijn generaals. Veel historici beschouwen hun relatie als romantisch en erotisch van aard en zo werden de twee ook gezien in hun eigen tijd. Aristoteles beschreef hen als ‘een enkele ziel die woont in twee lichamen. ’

Achilles en Patroklos #2

De Grieken zelf vergeleken Alexander en Hephaistion met een ander legendarisch duo: Achilles en Patroklos.

Achilles en Patroklos zijn twee figuren uit de Ilias van Homeros: een heel beroemd oud-Grieks boek dat een deel van de Trojaanse Oorlog beschrijft. In dit boek strijden de Grieken tegen de Trojanen, die wonen in de stad Troje. Uiteindelijk nemen de Grieken de stad in met behulp van het beroemde Trojaanse Paard. 

Achilles en Patroklos waren in dit verhaal twee Griekse soldaten, die elkaar al sinds hun jeugd kenden. Patroklos was Achilles’ dienaar, maar ook zijn beste vriend en metgezel in de strijd. Achilles en Patroklos waren heel close. Ze deelden bijvoorbeeld dezelfde tent, die voor hen alleen was. In de oudheid werden Achilles en Patroklos vaak gezien als geliefden – en vandaag de dag is dat niet anders.

Veel overeenkomsten dus met Alexander en Hephaistion – niet gek dat tussen de twee koppels een vergelijking werd getrokken. 

Alexander en Hephaistion omarmden die vergelijking maar al te graag. Tijdens hun veldtochten bezocht Alexander zelfs het graf van Achilles, terwijl Hephaistion een krans legde bij dat van Patroklos – een duidelijk symbool: zij waren de nieuwe versie van die mythische geliefden.

Alexander: een echte player

Hephaistion was echter niet Alexanders enige geliefde: tijdens de Perzische Oorlogen zou hij een ander hebben ontmoet: Bagoas, een Perzische jongeman die bekend stond om zijn schoonheid. Alexander zou smoorverliefd op hem zijn geweest. Hij zou Bagoas zelfs op de mond hebben gekust op aandringen van zijn troepen. En hun reactie: ze juichten het toe! 

Ook trouwde Alexander met meerdere prinsessen in Azië om zo zijn macht over het gebied te legitimeren. Één daarvan was Roxane uit Bactrië. Door meerdere historici wordt gezegd dat hij daadwerkelijk van haar hield. Zijn andere huwelijken waren daarentegen puur politiek gemotiveerd. 

Maar zelfs toen Alexander andere geliefden had en met verschillende vrouwen trouwde, bleef Hephaistion een centraal figuur in zijn leven.

Ga met een vrouw naar bed, alsjeblieft!

De titel klinkt misschien als een mop, maar dit was een serieuze zorg aan het Macedonische hof: Alexander had zó weinig interesse in vrouwen dat zijn ouders er bezorgd door werden. Curtius Rufus schrijft:

‘Hij verachtte zinnelijke genoegens in zo’n mate dat zijn moeder bezorgd was dat hij geen nakomelingen zou kunnen verwekken.’ 

Met andere woorden: Alexander was veel te druk met veldtochten, koninkrijken en – laten we eerlijk zijn – Hephaistion.

Maar het verhaal wordt nog beter. Theophrastus vertelt hoe Alexanders ouders een van de mooiste vrouwen van Griekenland, een courtisane genaamd Callixine, regelden om Alexander te verleiden. En wat blijkt? Zelfs Callixine had de grootste moeite om Alexander te overtuigen met haar in het bed te duiken.

Uiteindelijk kreeg Alexander wel kinderen, onder andere met Roxane. Maar dit verhaal laat duidelijk zien dat zijn hoofd daar in ieder geval niet naar stond. 

Hephaistions dood

Toen Hefaistion in 324 v. Chr stierf in Ecbana (het huidige Iran), was Alexander compleet gebroken. Hij zou het haar van zijn hoofd hebben afgeschoren, net zoals Achilles deed voor Patroklos. Ook liet hij duizenden dieren offeren, verbood hij muziek in het rijk, en organiseerde hij een enorme begrafenis. Hij zou zelfs hebben gewild dat Hephaistion werd vereerd als halfgod. 

Volgens de schrijver Arrianus zou Alexander hebben gezegd, nadat hij een offer had gebracht aan Asklepios, de god van de geneeskunde:

‘Ik kan me beklagen over deze god, die degene van wie ik meer hield dan van mezelf niet gered heeft. ’ 

Alexanders dood

Alexander leefde na Hephaistions dood nog maar een paar maanden. Daarna stierf hij in Babylon. Hoe en door wat, weten we nog steeds niet exact. 

Dat was het alweer! Maar, geen zorgen, ik kom weer terug met nog een leuk verhaal. Welke, dat zien jullie – en ook ik – dan wel weer 😉 

Stay tuned!

Laat een reactie achter

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *